خلاصه مدیریتی
مصرف انرژی در بخشهای عمومی و دولتی کشورهای مختلف به دلیل داراییهای بزرگ و متنوع دستگاه حاکمیت (مانند وزراتخانهها، ادارات، دفاتر، مراکز، بیمارستانها، مدارس، کتابخانهها، مراکز تفریحی و فرهنگی، مجتمعهای ورزشی و …) بخش قابل توجهی از مصرف انرژی نهایی را تشکیل میدهد. از طرفی ظرفیتهای بخش عمومی مرزهای بازار بهینهسازی را با دسترسی به منابع مالی کم هزینه گسترش داده و در نتیجه بهبود عملکرد انرژی را فراهم میسازد.
در این پژوهش با بررسی ساختارهای تشکیلدهنده حکمرانی انرژی، شاخصهای مصرف انرژی و محرکهای بازار بهینهسازی انرژی در بریتانیا سعی شده تا راهکنشها و نتایج این کشور در ایجاد سازوکارهای توسعه بهرهوری انرژی، احصا و مورد کنکاش قرار بگیرد. بریتانیا با سیاستگذاری و طراحی دستورالعملهای بهرهوری انرژی در سال ۱۹۷۵ و پس از بحران نفتی ۱۹۷۳ آمریکا سیر تحولات و ابتکارات جدید را در این حوزه کلید زده و دارای یک چارچوب قانونیِ با قدمت و پشتوانه قوی است. همچنین این کشور به عنوان یک بازیگر تاثیرگذار در کمیسیون اروپا همواره در فرآیند مدلسازی الگوها و رویهها مورد رجوع قرار گرفته و بسیاری از کشورهای اتحادیه اروپا به تأسی از بریتانیا در حوزه بهینهسازی انرژی بخش عمومی قدم گذاشتهاند. از این رو ضروری است با شناخت و الگوبرداری از سیر تحولات و نقاط قوت این کشور، درسآموختههای موفقی برای نسخههای داخلی ارائه کرد.
بریتانیا به صورت مشخص از سال ۲۰۰۸ با معرفی چارچوبهای تدارکات عمومی، هدفگذاری جدی در بخش عمومی مصارف انرژی را آغاز کرد. چارچوبهای تدارکات عمومی با محوریت شوراهای شهری و شهرداریها با هدف تسهیلگری در بازار بهینهسازی انرژی بخش عمومی از سوی دولت بریتانیا مورد حمایت قرار گرفتند. توسعه بازار و توانمندسازی بازیگران اصلی بازار از جمله شرکتهای خدمات انرژی (اِسکو) و ارائه مشاوره بهمنظور کاهش تراکنشهای مالی برای مشتریان بخش عمومی از دیگر ماموریتها و تعهداتی است که این چارچوبها نسبت به بازیگران سمت عرضه و تقاضا دارند. رواج قراردادهای عملکرد انرژی در بریتانیا نیز مرهون خدمات چارچوبهای تدارکات عمومی است، تا پیش از این قراردادهای تأمین انرژی بخش قابل توجه بازار خدمات انرژی را در بر میگرفت.
طبق بررسیها و مطالعات انجام شده بر روی مشخصههای بازار بهینهسازی انرژی بریتانیا در بخش عمومی، استفاده و بهرهگیری از ظرفیت شوراهای شهر و شهرداری در پیادهسازی طرحهای کلان بهرهوری انرژی تجربه موفقی است که میتواند برای ایران نیز مدلسازی شود. کاهش هزینههای مرسوم ساختارسازی و امکان نظارت و ارزیابی در چرخه مدیریت شهری از ویژگیهای مثبت این تجربه است.
