دیپلماسی انرژی عمدتاً به‌معنی طراحی و اجرای همکاری‌های بین‌المللی در حوزه انرژی با کشورها و سازمان‌های مختلف است. تبیین اصول موضوعه، سیاست‌ها، راهبردها و رویکردهای دیپلماسی انرژی در هر کشوری به‌ویژه در ایران که از مزیت‌های لازم برای فعالیت و تأمین منافع ملی در این حوزه برخوردار است، ضرورت دارد. بر این اساس، در این گزارش ابتدا رویکرد پیشنهادی به همکاری‌های انرژی با کشورها از میان انواع رویکردهای ممکن پیشنهاد شده است. سپس یک دسته‌بندی از مسائل حوزه دیپلماسی انرژی ارائه می‌شود. این دسته‌بندی نشان‌دهنده نقشه موضوعات دیپلماسی انرژی است که لازم است هر سیاستگذار، تصمیم‌گیر یا تصمیم‌ساز در این حوزه مد نظر داشته باشد. در ادامه مسائل و چالش‌های موجود در هر یک از دسته‌ّهای موضوعی دیپلماسی انرژی تبیین می‌شود. بخش بعدی، به بیان اصول کلی و سیاست‌های چارچوبی‌ اختصاص دارد که ضروری است در همه همکاری‌های بین‌المللی حوزه انرژی مد نظر قرار گیرد و نقض نشود. در بخش پایانی نیز برای حل مسائل هر یک از دسته‌ّهای موضوعی دیپلماسی انرژی راهبردهایی پیشنهاد شده است.

بر اساس آمار و اطلاعات موجود، علی‌رغم وجود پتانسیل‌های قابل توجه معدنی در کشور، فعالیت چشمگیری در زمینه اکتشاف معادن انجام نشده است و از یک میلیون و ۶۴۰ هزار کیلومتر مربع مساحت کشور، حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع و با عمق متوسط ۳۰۰ متر اکتشاف شده است که میزان ناچیزی نسبت به مقیاس‌های جهانی به شمار می‌رود. در این پژوهش با بررسی، مطالعات و مصاحبه با افراد خبره، موانع و مشکلات حوزه اکتشاف معادن ایران شناسایی شده است. ابر چالش شناسایی شده این حوزه را می‌توان عبارت «عملیات اکتشافی کافی و اصولی در همه جای کشور انجام نشده است» دانست. این مسئله به چهار زیر مسئله اصلی تقسیم شده است که عبارت‏‌اند از:
• داده‌ها و اطلاعات موردنیاز فعالین معدنی در اختیار آن‌ها قرار نمی‌گیرد،
• زمین در دسترس فعالین معدن قرار نمی‌گیرد،
• فعالیت‌های اکتشافی جذابیت اقتصادی ندارد و
• فرآیند اکتشاف به‌درستی صورت نمی‌گیرد.

راهبرد قطر برای افزایش تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی برای کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.
در سال‌های اخیر متوسط تولید گاز روزانه ایران از میدان پارس جنوبی کمی از قطر پیشی گرفت که با طرح توسعه میدان شمالی تولید روزانه قطر مجدداً از ایران بیشتر خواهد شد.
براساس برنامه‌ریزی صورت‌گرفته تولید قطر از این میدان مشترک تا سال ۲۰۲۵ حدود ۵۰ میلیارد مترمکعب در سال و در فاز دوم از سال ۲۰۲۵ تا سال ۲۰۲۷ حدود ۲۰ میلیارد مترمکعب دیگر به تولید گاز قطر از این میدان اضافه می‌شود. درمجموع افزایش ۷۰ میلیارد مترمکعبی در سال در تولید گاز قطر از میدان مشترک پارس جنوبی پیش‌بینی می‌شود. تولید تجمیعی قطر نیز از این میدان تاکنون حدود یک و نیم برابر ایران بوده است.
این درحالی است که تولید گاز ایران از میدان پارس جنوبی در صورت عدم سرمایه‌گذاری مناسب در پروژه‌های فشارافزایی و تکمیل فازهای باقیمانده، هر سال با افت تولیدی معادل یک فاز (سالانه ۸ میلیارد مترمکعب) مواجه خواهد شد. این بحران که به دلیل عدم سرمایه‌گذاری و تا حدودی عدم دسترسی به فناوری‌های موردنیاز، امنیت عرضه انرژی ایران را تهدید می‌کند با رشد مصرف منجر به ناترازی شدید گاز خواهد شد.
افزایش تولید گاز مستلزم جذب سرمایه موردنیاز است که در شرایط کنونی احتمال تأمین مالی این حجم از سرمایه‌گذاری از طریق منابع داخلی بسیار کم است. بنابراین این سرمایه باید به نحوی از منابع خارجی از جمله در چارچوب همکاری‌های استراتژیک با کشورهایی مانند چین و روسیه تأمین شود.