کشف منابع گازی در دریای سیاه، امیدهای ترکیه برای کشف میادین هیدروکربوری بهویژه در فراساحل را افزایش داده است. پیش از ترکیه کشور رومانی نیز توانسته بود با همکاری شرکت اکسون موبیل، بلوک نپتون را در نزدیکی میدان تازه کشف شدۀ ساکاریای ترکیه کشف کند، اما این بلوک تاکنون به بهرهبرداری نرسیده است. حجم ذخایر گازی میدان ساکاریا حدود ۳۲۰ میلیارد متر مکعب (۶۴ برابر ذخایر فعلی گاز ترکیه) تخمین زده میشود و ترکیه قصد دارد تا سال ۲۰۲۳ تولید از این میدان را آغاز کند. گرچه تعیین دورۀ سه ساله برای بهرهبرداری از این میدان باتوجه به متوسط دورۀ زمانی بهرهبرداری از میادین گازی فراساحل که بین ۴ تا ۷ سال است، خوشبینانه بهنظر میرسد، اما اگر ترکیه به مانند مصر بتواند همکاری نزدیک و کاملی را با شرکتهای بینالمللی انجام دهد (از جمله در نظر گرفتن مشوقهای مالیاتی)، بهرهبرداری از این میدان طی سه سال آینده و همزمان با صدمین سالگرد تأسیس جمهوری ترکیه غیرممکن نخواهد بود.
کشف این میدان گازی برای ترکیه منافع احتمالی بههمراه خواهد داشت که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود چشمانداز تقاضای گاز ترکیه و کاهش مصرف زغال سنگ
- کاهش سهم واردات در سبد تقاضای گاز طبیعی ترکیه
- کمک به بهبود اقتصاد ترکیه
- افزایش قدرت چانهزنی ترکیه در قراردادهای واردات گاز
باتوجه به برنامههای ترکیه برای کاهش سرعت رشد تقاضای گاز و همچنین روند افزایشی سهم ال ان جی در سبد واردات گاز این کشور، حتی پیش از کشف این میدان گازی نیز مسلم بود که قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه در سال ۲۰۲۶ نمیتواند با شرایط و قیمت فعلی تمدید شود. با فرض بهرهبرداری از این میدان طی ۶ سال آینده و باتوجه به روند افزایشی واردات ال ان جی این کشور بهنظر میرسد ترکیه در سال ۲۰۲۶ قادر است بدون واردات گاز از ایران تقاضای خود را تأمین کند. با این وجود، ترکیه همچنان برای اینکه بتواند جایگاه خود را بهعنوان مرکز تجارت گاز بین خاورمیانه، روسیه و اروپا حفظ کند تمایل خواهد داشت گاز ایران را با قیمتی کمتر از قیمت گاز در اروپا برای صادرات به کشورهای قارۀ سبز خریداری کند. باتوجه به قیمت گاز در بازار اروپا این امکان وجود دارد که قیمت فروش گاز ایران به ترکیه حتی تا نصف قیمت فعلی، که ۲۷ سنت به ازای هر مترمکعب است، کاهش یابد. در چنین شرایطی که وابستگی امنیت عرضه انرژی ترکیه به ایران از دست خواهد رفت و منافع اقتصادی نیز بشدت کاهش مییابد، اندیشکدۀ حکمرانی انرژی و منابع معتقد است ایران سه مسیر را پیش روی خود دارد:
- قبول شرایط ترکیه در مذاکرات پیش رو برای حفظ تجارت گاز با این کشور: در این صورت منافع اقتصادی ایران بیش از پیش کاهش خواهد یافت.
- جایگزین کردن ترکیه با سایر کشورهای منطقه: اگر طی سالهای آتی صادرات همچنان جزء اولویتهای اول کشور در حوزۀ مصرف گاز باشد، ایران بهتر است به دنبال بازارهای پایدار مانند کشورهای افغانستان و پاکستان باشد تا بتواند امنیت عرضۀ انرژی این کشورها را به خود وابسته کند. در این صورت با توجه به افت طبیعی تولید گاز از میدان پارس جنوبی، برای تأمین این تقاضا باید تولید گاز افزایش و الگوی مصرف گاز در داخل بهبود یابد.
- عدم صادرات گاز: در صورتی که ایران نتواند تقاضای پایداری برای گاز خود پیدا کند، بهتر است صادرات گاز جز اولویتهای اول مصرف گاز در کشور نباشد و با تخصیص آن به زنجیرۀ ارزش یا تزریق آن به میادین نفتی جهت افزایش و نگهداشت تولید نفت، حداکثر منفعت اقتصادی را از آن کسب کرد.