زنجیره ارزش افزوده فراورده‌های نفتی و نقش آن‌ها در مقابله با تحریم‌های موجود

جلسه چهاردهم از مجموعه جلسات زنده اینستاگرامی اندیشکده حکمرانی انرژی و منابع ایران با تعریف مختصری از زنجیره ارزش شروع شد. آقای ابراهیمی در همان ابتدای بحث به این مسئله اشاره کرد که زنجیره ارزش تنها محدود به محصولاتی پالایشگاهی نیست گرچه که اولین کلید واژه¬ای که هنگام به¬کار بردن کلمه زنجیره ارزش به ذهن می¬رسد همین پالایشگاه است. وی در ادامه با اشاره به مفهوم زنجیره ارزش در فرهنگ پالایشگاهی، محصولات آن را به دو دسته تقسیم کردند: نخست محصولاتی است که که ۵ فراورده اصلی هستند مثل بنزین،گازوئیل، نفتا و…که در کل قیمت¬گذاری آن¬ها به شیوه ای خاص است یعنی پالایشگاه¬ها به خودی خود اجازه قیمت¬گذاری و فروش ندارند و حتما باید از طریق امور بین¬الملل اقدام کنند. دسته دوم فراورده¬های ویژه پالایشگاهی هستند که محصولات آن به دلایلی مثل ناشناخته بودن در جمع¬های دانشگاهی و سیاستی چندان مورد توجه نیستند. محصولات این دسته را می¬توان اینگونه برشمرد:
1- کات روغنی و انواع حلال¬ها که از این فراورده¬های ویژه محصولات متنوعی مثل پارافین که ارزش افزوده بسیار زیادی دارند، تولید کرد.
2- bace oil گروه ۲ و ۳ که در حال حاضر هیچ پالایشگاهی در ایران این محصول را تولید نمیکنند در حالی که با تبدیل گروه ۱ به این گروه ۲و۳ حداقل میتوان ۴۰۰ دلار روزانه اختلاف در درامد ایجاد کرد.
3- روغن لاستیک (rpo) نیز جز محصولات جانبی پالایشگاه¬های روغن¬ساز است که کشور ما این محصول را به امارات صادر می¬کند و آنجا با تبدیل به محصولات متنوع اررش افزوده بسیار زیادی کسب می¬کنند و با قیمت چندین برابر می¬فروشند.
در پایان این جلسه ایشان به یکی از سئوالات مهم شرکت¬کنندگان مبنی بر منفعت یا ضرر ایجاد پالایشگاه، پاسخ دادند و بیان کردند که یکی از مسائل حل نشده¬ای که قریب به دو دهه است با آن درگیر هستیم پاسخ به این سوال است. در مواجهه با این سوال افراد دارای دو رویکرد متفاوت هستند. در دوره¬های مختلف سران و مسئولین با توجه به نوع نگاهی که خودشان داشتند سیاست¬گذاری کردند و به همین دلیل ریل¬گذاری مشخصی در حوزه ایجاد و مدیریتی پالایشگاه¬ها نداریم.
کسانی که با ایجاد پالایشگاه¬ها مخالف هستند از یک فرمول ساده استفاده می¬کنند (fob-5٪) رویکرد دوم کسانی هستند که موافق ایجاد پالایشگاه¬های جدید هستند آن¬ها معتقدند باید آن¬قدر پالایشگاه تاسیس شود که دیگر نیازی به صادرات نفتی پیدا نکنیم.