مناقشه روسیه و اوکراین تغییرات بنیادینی را در بازارهای انرژی بهویژه بازار نفت خام و فراوردههای نفتی رقم زده است. پس از آنکه بسیاری از کشورهای اروپایی از خرید نفت روسیه امتناع کردند، این کشور موفق شد با اِعمال تخفیفهای قابلتوجه مسیر تجارت نفت خام خود را از اروپا به آسیا، و بهطور خاص هند و چین، تغییر دهد. در این راستا، صادرات نفت روسیه به هند که تا پیش از شروع درگیری کمتر از ۱۰۰ هزار بشکه در روز بود، هماکنون به حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. صادرات نفت روسیه به چین نیز در سال جاری از مرز یک میلیون بشکه در روز گذشت. با وجود این، در صورت اعمال کامل بستۀ ششم تحریمیِ اتحادیۀ اروپا در تاریخ ۵ دسامبر ۲۰۲۲ (ممنوعیت واردات نفت دریابرد روسیه) و ۵ فوریۀ ۲۰۲۲ (ممنوعیت واردات فراوردههای نفتی دریابرد روسیه) و با توجه به نبود ظرفیت مازاد پالایشی در کشورهای چین و هند، ممکن است روسیه در تداوم افزایش صادرات نفت خود به این کشورها دچار مشکل شود. در گزارش حاضر، به بررسی ابعاد تغییرات رویداده در تجارت جهانی نفت و چالشها و فرصتهای آن برای پررنگکردن نقش ایران در بازار جهانی نفت پرداخته شده است.